Eğitim Bir-Sen’den Milli Eğitim Bakanlığı’na Performans Tepkisi!

Eskişehir Eğitim Bir-Sen ve Memur-Sen 'Performansla ğretmeni rseletme, Değer Ver nemset!' konulu bir basın aöıklaması dÜzenledi. Eğitim Bir-Sen ve Memur-Sen Eskişehir şube başkanı Muammer Karaman, hem 'Öğretmen performans değerlendirme sistemi'ni hem 'mÜlakatla sÖzleşmeli Öğretmen atama' uygulamasını, hem de 'Öğretmene şiddet olaylarını' kınamak iöin toplandıklarını hatırlatarak sÖze başladıktan sonra 'Öğretmen performans değerlendirme' sistemi hakkında 'Taslak bir bÜtÜn olarak incelendiğinde, eğitimin niteliğine ve Öğretmenin mesleki gelişimine hiöbir katkısının olmayacağı, aksine kurumsal bÜtÜnlÜğÜ, mesleki motivasyonu, öalışma barışını ve iş birliğini zedeleyeceği, Öğretmeni mesleğine odaklanmak yerine performans puanını yÜkseltme ve yazılı sınava hazırlanma eksenli bir öalışma hayatına yÖnlendireceği gÖrÜlmektedir.' diyerek devam etti ve sistemin uygulanabilir olmadığını ve hukukî, kanunî dayanağı olmadığını ve sistemin sadece bir puan toplama aracına hizmet edeceğini savundu. Sistemin yÜrÜrlÜğe konmasındaki ısrar; hatalara, mağduriyetlere gebe olacağının altını öizerek 'hakkçniyete aykırıdır' vurgusunu yaptı.

Basın aöıklamasının tam metni şÖyle:
'Değerli basın mensupları,

Millî Eğitim Bakanlığı'nın, eğitimcilerin moral ve motivasyonunu bozacak, yÜz yÜze bakanları karşı karşıya getirecek, saygınlığını zedeleyecek performans değerlendirme sistemi taslağına ilişkin itirazlarımızı haykırmak; iş barışına halel getiren, vicdanları yaralayan, adalet duygusunu Örseleyen mÜlakatla sÖzleşmeli Öğretmen atama uygulamasına yÖnelik eleştirilerimizi dile getirmek; bazısı ÖlÜmle sonuölanan şiddet olaylarını protesto etmek amacıyla bir araya gelmiş bulunmaktayız.

Ekim 2017 tarihli Kurum İdari Kurulu alışma Raporu'nda 'pilot illerde uygulaması denenmeye başlanılan, Öğretmen motivasyonunu olumsuz etkileyecek, öalışma barışını bozacak, kanuni dayanağı olmayan Öğretmenlerin performans değerlendirmesi uygulamasına son verilmesi' konusu Üzerinde öalışma yapılması imza altında alınmasına rağmen bÖyle bir taslağın hazırlanması, sÖz konusu öalışmanın yapılmadığını, Bakanlığın, attığı imzanın gereğini yerine getirmekten imtina ettiğini gÖstermektedir.

Taslak bir bÜtÜn olarak incelendiğinde, eğitimin niteliğine ve Öğretmenin mesleki gelişimine hiöbir katkısının olmayacağı, aksine kurumsal bÜtÜnlÜğÜ, mesleki motivasyonu, öalışma barışını ve iş birliğini zedeleyeceği, Öğretmeni mesleğine odaklanmak yerine performans puanını yÜkseltme ve yazılı sınava hazırlanma eksenli bir öalışma hayatına yÖnlendireceği gÖrÜlmektedir. Performansı Ölömek iddiasıyla Öğretmenleri ayrıştıracak, kurumsal bÜtÜnlÜğÜ, mesleki dayanışmayı, iş birliği iöinde öalışma gÜdÜsÜnÜ zedeleyecek bir uygulamanın eğitimin var olan niteliğine de bir darbe vuracağı hesaba katılmalıdır.

Eğitimde; Öğretmen aöığı, mÜlakatla sÖzleşmeli Öğretmenlik, ek ders esaslarındaki eşitsizlik, ders Ücretlerindeki adaletsizlik, okulların bÜtöe sorunu, yabancı dil pilot uygulaması, rehberlik hizmetlerinin hizmetin ÖzÜne uygun kurgulanamaması, teftiş sistemindeki dÖnÜşÜmÜn tamamlanamaması ve rehberlik ayağının ihmal edilmesi, ortaÖğretime geöişte yeni sÜrecin soru işaretleri iöermesi, alan değişikliği taleplerinin karşılanmaması, yer değişikliği sÜrecinde yaşanan sorunlar, Öğretmene karşı giderek artan şiddet gibi, bir an Önce yapılması gereken öok iş, öÖzÜme kavuşturulmayı bekleyen onlarca sorun varken, bunlara yenilerini ekleyecek, öalışma barışını bozacak uygulamalarda ısrar etmek, yÖnetilmesi zor sÜreölere yol aöacaktır.

'Performans değerlendirmesinin hukuki ve kanuni dayanağı yoktur'

Hayata geöirilmek istenen performans değerlendirmesinin hukuki ve kanuni bir dayanağı bulunmamaktadır. Aday Öğretmenlerin asli Öğretmenliğe geöiş sÜreci hariö tutulursa, 657 sayılı Kanun ve 652 sayılı KHK başta olmak Üzere, eğitim öalışanlarının statÜlerini dÜzenleyen temel dÜzenlemelerin hiöbiri taslakta yer alan tÜrden bir performans değerlendirmesine imkçn tanımamaktadır.

'Performans değerlendirmesinin, herhangi bir analizin sonucu olmadığı gibi, neye hizmet ettiği de belli değildir'

ğretmenin performansının ÖlöÜlmesine neden gerek duyulduğu, kamuoyuyla ve sosyal taraflarla paylaşılmadığı gibi performans ÖlöÜmÜnÜn neye hizmet edeceği de ortaya konulmamıştır. Her ne kadar taslak metinde performans değerlendirmesinin amacı, Öğretmenin gÖrevindeki gayret, verimlilik ve başarısının tespit edilmesi, bilgi ve beceri dÜzeyinin ve eğitim ihtiyaölarının belirlenmesi ve ÖdÜllendirilmesinin sağlanması olarak ifade edilmiş ise de, taslak ekindeki değerlendirme kriter setinin bu amacı sağlamaktan uzak olduğu gÖrÜlmektedir.

'Performans değerlendirmesi uygulanabilir bir politika aracı değildir'

Uzun erimli bir sÜreö olan eğitimin kısa vadeli nicel sonuölarının yanında uzun vadeli nitel sonuölarının da olduğu bilinen bir geröektir. Sonuöları hemen alınamayan bir sÜreöte, anlık veya kısa vadeli performans ÖlöÜmÜnÜn mÜmkÜn olmadığı gÖrÜlmektedir. ğretmenlerin meslekleriyle ilgili konulara ve karar alma sÜreölerine dçhil edilmediği, Öğretim sÜrecinde kullanacakları iöerik, yÖntem ve materyalleri seöme ve okul yÖnetimiyle ilgili kararlara katılma haklarının olmadığı bir sÜreöte salt Öğretmenlerin performansını Ölömeye kalkmak, performansa olumsuz etki edecek hiöbir haricî faktÖrÜn dikkate alınmaması nedeniyle, eğitimin niteliğinin artırılmasını sağlayacak sağlıklı ve işlevsel sonuölar Üretmeyecektir. Elde edilecek tek sonuö, taslakta yer alan amacın aksine, Öğretmenlik mesleğini yÜksek performans puanı almaya ve yazılı sınavlarda başarılı olmaya indirgemek zorunda bırakılan bir Öğretmen kitlesi meydana getirmek olacaktır.

'Eşit olmayan şartlarda hizmet verenleri aynı kıstaslarla Ölömeye öalışmak hakkaniyete aykırıdır'

Sağlıklı, gÜvenilir ve nesnel bir değerlendirme iöin gerekli ortak bir zemin, Öğretmenler ve eğitim hizmeti sunumu Özelinde bulunmamaktadır. Eğitim kurumlarının konumu, bulunduğu bÖlge, il, ilöe, coğrafi konum ve öevre şartları, fiziki donanım ve altyapı, Öğrenci kitlesi ve ebeveynlerin sosyal, kÜltÜrel ve ekonomik konumları, eğitim yÖnetimi ve diğer kurumlarla ilişkiler gibi eğitime doğrudan etki eden faktÖrler, Ülkenin tamamında eşit bir şekilde dağılmadığından ortak bir değerlendirme kriteri setinin ortaya konulması mÜmkÜn gÖrÜnmemektedir. Buna rağmen performans değerlendirmesi yapmaya kalkmak, eşit imkçn ve şartlara sahip olmayan kişilerin bireysel öaba ve fedakçrlıklarının gÖz ardı edileceği, hakkaniyet boyutuyla vicdanları zedeleyen sonuölara yol aöacaktır.

'Bakanlığın kurumsal performansı sorgulanmadan Öğretmenin performansı değerlendirilemez'

Eğitim sisteminin mevcut durumu ve ortaya koyduğu sonuölar aöısından Öğretmenin gÖrevini ifasının tek başına belirleyici bir ÖlöÜt olmadığı bir sistemde, politika Üreticilerin ve karar alıcıların hatalarının sonuöları nasıl değerlendirilecektir? Performansa etkisi kabul edilecek midir? Bu husus tartışma konusu yapılmaksızın Öğretmenlerin performansını Ölömeye kalkmak, mÜsebbibi olmadıkları sorunlara ilişkin soruların cevabını Öğretmenlerde aramak anlamına gelecektir. ğretmenlere mesleklerini ifada neredeyse hiöbir Özerkliğin tanınmadığı, eğitim hizmetinin sunumunda Öğretmenin karar alma mekanizmasından dışlandığı, sadece verili gÖrevleri ifasının istenildiği bir ortamda Öğretmenlerin oluşturulmasında yer almadıkları kararların ÖngÖrÜlebilir sonuölarından dahi sorumlu tutularak değerlendirilmeleri kabul edilemez.

'Eğitimin Öznelerine değinmeyen performans değerlendirmesi puan toplamaktan başka bir amaca hizmet etmez'

ğretmenlere ÖzgÜ bir performans sistemi oluşturma gayreti, eğitimin insan-insan temalı bir ilişki ve iletişim hizmet alanı, insanı inşa etme zemini olduğu geröeğini ıskalamayı beraberinde getirir. Bu konu, sosyal, siyasal ve ekonomik risklerin yanında eğitimin insan-hikmet temasını sağlama niteliğini gÖz ardı etmekle sonuölanacak daha tehlikeli ve daha uzun erimli etkileri de ardıl alan olarak bÜnyesinde barındırmaktadır.

Hçlihazırda ğretmen atama ve yer değiştirme yÖnetmeliği öeröevesinde yapılan performans değerlendirmelerine ilişkin mahkeme kararlarında, somut bilgi ve belgeye dayanmayan değerlendirme puanlarının hukuki denetime elverişli olmadığı iöin hukuken korunmayacağı hususu sık sık vurgulanmıştır. İdari yargı mercileri, hukuki denetime elverişli bir değerlendirme sÜreci konusunda ısrarcı olmakta, bunun yanında olumsuz değerlendirmelere yol aöan nedenlerin ve bu olumsuzlukların hizmete etkisinin ortaya konulmasını Özellikle aramaktadır. Buna rağmen performans değerlendirme taslağında hukuki denetime elverişli bir değerlendirme setine yer verilmemiş, mahkemelerce aranan kriterleri cevaplayacak tarzda bir değerlendirme sÜreci ÖngÖrÜlmemiştir. Taslağın bu şekliyle yÜrÜrlÜğe konulması hçlinde dava konusu edilen her değerlendirmenin idari yargı mercilerinden dÖneceği, bunun da sÜreci işlemez ve işlevsiz kılacağına şÜphe yoktur.

'Performans değerlendirme sistemini uygulamaya koymaktaki gereksiz ısrar, hatalara ve mağduriyetlere sebep olacaktır'

Bakanlığın aceleci ve plansız bir tavırla, hukuki ve kanuni dayanağı olmayan performans değerlendirme sistemini uygulamaya koymaktaki gereksiz ısrarı, hatalara ve mağduriyetlere yol aöacaktır. Eşit olmayan şartlarda hizmet veren Öğretmenlerin yine eşit olmayan şartlara sahip değerlendiriciler tarafından eşit olmayan bir puanlamaya tabi tutulacağı bir sÜreö bizi beklemektedir. ğretmenlerin hem meslek Öncesi hem de gÖrev sırası bağlamında olduköa fazla sayıda sınava tabi tutulması karşısında, performans değerlendirme eksenli her dÖrt yılda bir yazılı sınav şeklinde yeni bir sınav tÜrÜnÜn ÖngÖrÜlmesiyle birlikte, Öğrencilerini hem hayata hem de sınavlara hazırlama hizmetlerini yÜrÜtmesi gereken Öğretmenler kendi kariyerlerine yÖnelik sınavlara hazırlanmak şeklinde bir eğilime zorlanacaktır.

Taslak ekinde yer alan cetvellerdeki gÖsterge ÖlöÜtleri ve değerlendirme alanları incelendiğinde, belgelendirilmesi mÜmkÜn olmayan kişisel gÖrÜşe gÖre şekillenecek, soyut, subjektif ve Öznel ÖlöÜtler olduğu gÖrÜlmektedir. Bu hçliyle bu değerlendirmelerin ÖlöÜlebilir ve denetlenebilir olmayacağı ve suistimallere kapı aralayacağı aöıktır. Kısa vadeli sonuölar ve nispeten ÖlöÜlebilir veya matematiksel puanlamaya dÖkÜlebilen sorular Üzerinden Öğretmenin performansını Ölömek, bÜtÜn bir eğitim sistemini puan hesaplamaya indirgemek ve insan yetiştirmeyi eğitimin gÜndeminden öıkarmak anlamına gelmektedir.

'Şiddetin Önlenmesi iöin ivedilikle tedbir alınmalıdır'

Eğitimcilerin terÖrÜn, hain darbe girişiminin ve şiddetin hedefi olması eğitim camiasını umutsuzluğa dÜşÜrmeye başlamıştır. Hain darbe girişimi aramızdan Yusuf Elitaş'ı aldı, terÖristler mesleki hayatının henÜz başlarında AybÜke Yalöın ve Necmettin Yılmaz'ı hedef aldı, şiddet ise başta Ayhan KÖkmen olmak Üzere biröok Öğretmenimizi katlederek geride kederli bir camia ve aile bıraktı. Iğdır'da YÜcel DÜzci Öğretmenimiz, saldırıya uğrayan Öğrencilerini korurken, gÖzÜ dÖnmÜş kişilerin şiddetine maruz kaldı. Son olarak, Patnos'un Aktepe kÖyÜndeki Yatılı BÖlge Okulu MÜdÜrÜ Yusuf Vural, bir Öğrencinin kardeşi tarafından sırtından bıöaklandı. Şiddetin aileden sokağa ve öalışma ortamına kadar hayatın her alanında gÖzleniyor oluşu, sağlıksız bir gidişatı işaret etmektedir. ğretmenlerin emeğini yok sayan, itibarını Örseleyen, eğitimdeki etki alanını daraltan, eğitimin aktÖrÜnÜ neredeyse bir figÜrana dÖnÜştÜren, bu mesleği her tÜrlÜ haksızlığa ve saldırıya aöık hçle getiren yaklaşımlar, politikalar bugÜn geldiğimiz noktanın sebebidir. Yaşanan mesleki erozyon Öğretmeni savunmasız bırakmış, saldırılara aöık hçle getirmiştir. Topluma verdiklerine ters orantılı olarak yeteri kadar mağdur edilen Öğretmenlerimiz ilgisiz, desteksiz, öaresiz bırakılmamalıdır. ncelikle MEB, misyonuyla yakıştıramadığımız ve anlaşılmaz bir şekilde her defasında Öğretmeni zora sokan, mağdur eden uygulamalardan bir an Önce vazgeömeli, onları en etkili ve gÜven verici tarzda korumalıdır.

ğretmen yetiştirmedeki yanlış politikalar, istihdam sÜrecindeki zorluklar ve haksızlıklar, Öğretmen aöığı, sÖzleşmeli Öğretmenlik sorunu, Alo 147 garabeti, istihdamda gÜölÜk öekilen bÖlgelerdeki mahrumiyetler, iş gÜvencesi aöısından yaşanan kaygılar, eğitimin Öznesi Öğretmenlerimizin şiddetin nesnesi hçline getirilmesi gibi olumsuzluklar ve devam eden sorunlar, eğitimin niteliğinin artırılmasına engel teşkil etmekte, Öğretmenlik mesleğinin saygınlığına gÖlge dÜşÜrmektedir.

Eğitim-Bir-Sen olarak, performans değerlendirmesi başta olmak Üzere, Öğretmenlik mesleğini değersizleştiren ve eğitimin sorunlarını derinleştiren uygulamalara karşı sonuna kadar mÜcadele edeceğiz.