Kazım Kurt’un Eskişehirspor’un elinden aldığı Akaryakıt İstasyonu ihalesinde usulsüzlük

Odunpazarı Belediye Başkanı Kazım Kurt,kendisinden önceki dönemde Eskişehirspor’a tahsis edilen “Akaryakıt İstasyonunun”kiralama sözleşmesi sona erdiğini akaryakıt istasyonunun tekrar “Eskişehirspor’a tahsis etmeyeceğini açıklamıştı.Başkan Kurt yaptığı basın toplantısında;Akaryakıt İstasyonu için ihale yapacağını,isterse Eskişehirsporun da katılabileceğini deklare etmişti.

Daha sonra Odunpazarı Belediyesi Akaryakıt İstasyonunun kiralanması için İhaleye çıkmış,ihale şartlarını sağlama imkanı olmayan Eskişehirsporun devre dışı kaldığı kiralama ihalesini kent dışından bir firma almıştı.

Sayıştay Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen Odunpazarı Belediyesinin 2023 yılı denetimlerinde;söz konusu “Akaryakıt ve LPG İstasyonunun” kiralama ihalesinde;ihale kanununa aykırılık ve kanunsuzluk tespit ederek,kiralama ihalesi sonucu imzalanan sözleşmenin fesih edimesini istedi.

Sayıştay Başkanlığı tarafından açıklanan Odunpazarı Belediyesine ait 2023 Denetim Raporunda “Akaryakıt ve LPG istasyonu” kiralama ihalesi süreçleri ayrıntısı ile yer alıyor.

Odunpazarı Belediyesi Ihlamurkent Mahallesi, 25045 ada 1 parselde bulunan 1.600,07 m2 yüzölçümlü
akaryakıt LPG istasyonunun 10 (on) yıla kadar kiralanması için,2886 sayılı Devlet İhale Kanununa göre “Kapalı Teklif Usulü”ile ihaleye çıkıyor.

Odunpazarı Belediyesi tarafından hazırlanan; ihale konusu işlerin,her türlü özelliğini belirten şartnamede İhaleye katılacaklardan istenecek belgelerin belirtildiği “Dış zarf” başlıklı 7’nci maddesinin birinci fıkrasının 12 numaralı bendine; ihaleye katılacaklara
“5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu ve Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliğinde
tanımlanmış ve EPDK tarafından verilmiş Dağıtıcı Lisansına sahip Akaryakıt Dağıtım ŞirketiLisansı” şartı konuluyor.

Ancak bu isteğin ihale şartnamesinde istenmesi hukuken mümkün değildir.
Çünkü EPDK tarafından verilmekte olan “Dağıtıcı lisansı” sadece akaryakıt dağıtım
şirketlerine verilmekte olup, dağıtım şirketlerinin işin perakende ayağında satış yapma yetkileri yasal olarak bulunmamaktadır.

İhale 11.10.2022 tarihinde gerçekleştirilir.İhaleye iki firma teklif verir. 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun Kapalı Teklif Usulü başlıklı bölümünün “Dış
zarfların açılması” başlıklı 39’uncu maddesinde;“Tekliflerin açılma saati gelince, kaç teklif verilmiş olduğu bir tutanakla belirtildikten sonra dış zarflar hazır bulunan istekliler önünde alınış sırasına göre açılarak, istenilen belgelerin ve geçici teminatın tam olarak verilmiş olup olmadığı aranır. Dış zarfın üzerindekialındı sıra numarası iç zarfın üzerine de yazılır.Belgeleri ile teminatı usulüne uygun ve tam olmayan isteklilerin teklif mektubunu
taşıyan iş zarfları açılmayarak başkaca işleme konulmadan, diğer belgelerle birlikte kendilerine veya vekillerine iade olunur. Bunlar ihaleye katılamazlar.” denilmiştir.

Ayrıca Odunpazarı Belediyesi tarafından hazırlanan Şartname’nin “Kapalı teklif usulünde ihale” başlıklı 14’üncü maddesinin
birinci fıkrasının (c) bendinde;
“Dış zarfların açılması: … dış zarflar hazır bulunan istekliler önünde alınış sırasına göre açılarak, istenilen belgelerin ve geçici teminatın tam olarak verilip verilmediği aranır. Dış
zarfın üzerindeki alındı numarası iç zarfa yazılır. Belgeleri ile teminatı usulüne uygun ve tamolmayan isteklilerin teklif mektubunu taşıyan iş zarfları açılmayarak iade olunur. Bunlar ihaleye katılamazlar” denilmiştir.

Dış zarflar açılır 2 isteklinin de belge kontrol tutanağında Odunpazarı Belediyesinin hazırladığı şartnamenin Dış zarf” başlıklı 7’nci maddesinin birinci fıkrasının 12 numaralı bendinde yer alan “Dağıtıcı Lisansına sahip Akaryakıt Dağıtım Şirketi Lisansı “olmamasına rağmen
varmış gibi değerlendirilir ve dış zarf açma tutanağı belgelerinin tam ve eksiksiz olduğu komisyon tarafından imza altına alınır.

Fakat Fakat ihaleye teklif veren 2 isteklinin de ihale Şartnamesinde belirtilen “Dağıtıcı Lisansına sahip Akaryakıt Dağıtım
Şirketi Lisansı” sahibi olmadıkları sadece “Bayilik Lisansına” sahiptirler.Her iki isteklide ihale Şartnamesinde belirtilen şartları sağlamamaktadır.Söz konusu lisansa sahip olmayan isteklilerin 2886 sayılı Kanun ve ihale şartnamesi hükümlerine göre tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılarak iç zarflarının açılmaksızın iade edilmesi gerekmekteyken.İhaleye katılanların teklif mektuplarını taşıyan
iç zarfları ihale komisyonu tarafından alınış sırasına göre açılarak iç zarf açma tutanağı düzenlenir.

ihale aşamasında istekli olabilecek firmalardan bir tanesi kamu yararına ve rekabeti artıracak şekilde hazırlanacak yeni teknik şartname ile ihaleye çıkılması için Odunpazarı Belediyesine başvurur.Başvuruda
İhale Şartnamesinin 7.1.12. maddesinde;
“5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu ve Petrol Lisans Yönetmeliğinde tanımlanmış ve
EPDK tarafından verilmiş Dağıtıcı lisansına sahip akaryakıt dağıtım şirketi ihaleye
katılacaklarda istenecek belgeler arasında sayılmıştır. İhale makamınca ihale isteklilerinden
(akaryakıt bayisi ve akaryakıt bayisi olacaklardan) talep edilmiş olan Dağıtıcı lisansı yasaya
açıkça aykırıdır. Yasaya açıkça aykırı bir istek ihale şartnamesinde istenmesi hukuken mümkün
değildir.

Şöyle ki EPDK tarafından verilmekte olan Dağıtıcı lisansı akaryakıt dağıtım
şirketlerine verilmekte olup, dağıtım şirketlerinin işin perakende ayağında satış yapma yetkileriyasal olarak bulunmamaktadır.

Perakende satış yetkisi münhasıran akaryakıt bayilerinde olup,akaryakıt bayileri bu işi bayilik lisansı ile yapabilmeleri esastır. İhale şartnamesinde sadece “EPDK tarafından verilmiş, dağıtıcı lisansına sahip akaryakıt dağıtım şirketi lisansına”
özgüleme yapılmış olması ve ihaleye katılacak isteklilerden (akaryakıt bayilerinden ve bayi
olacaklardan) EPDK tarafından verilmiş dağıtıcı lisansına sahip akaryakıt dağıtım şirketi
lisansı istenmesi açıkça yasaya ve yapılacak işin özüne aykırıdır” demektedir.

İtirazda bulunan istekli özetle ihalenin “dağıtıcı lisansına sahip akaryakıt dağıtım
şirketi lisansı” nın ihalede aranmasının mümkün olmadığını ancak “bayilik lisansı” arananların ihaleye katılabileceğini ifade ederek şartnamenin değiştirilmesi ve
ihalenin tekrar yapılması gerektiğini söylemektedir.

Odunpazarı Belediyesi itiraza ret cevabı verir.Cevapta:”İhale Şartnamesi’nin
“İhaleye katılacaklardan istenecek belgeler” başlıklı 7’nci maddesinin 1-12 bendinde istenen
“dağıtıcı lisansı” belgesine sahip firmalar sadece dağıtımdan sorumlu oldukları ve parekende satış yapamadıkları için ihaleye katılım sağlayamayacakları kesin olduğundan.

Bu madde de istenen belgenin ihale komisyonunca aranmadığını, bunun yerine Şartname’nin 7.2’inci
maddesinde geçen “İsteklilerin bayisi Akaryakıt Dağıtım ve Pazarlama Kuruluşunun EPDK
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu 2022 yılı Haziran ayı petrol piyasası sektör verilerine göreen fazla akaryakıt satış verilerine göre toplam Pazar payı oranı sıralamasında ilk 5(beş) kuruluş arasında yer alması gerekmekte olup bu husus ihale komisyonunca EPDK Haziran ayı
raporuna göre tespit edilecektir.” hükmüne istinaden bayi olan ve bayilik lisansı sunan
firmaların ihaleye katılımının önünde hiç bir engel bulunmadığı düşünülmüş.Ondan dolayı ihalenin iptal edilmediğini ve iç zarfların açılarak ihaleye devam edildiğini ifade eder.Odunpazarı Belediyesinin verdiği cevap çelişkiler barındırmaktadır.

Odunpazarı Belediyesi ihaleye katılım şartı olarak kendisinin koyduğu “Dağıtıcı Lisansına sahip Akaryakıt Dağıtım
Şirketi Lisansı”Belgesini “Dağıtıcı lisansı” belgesine sahip firmalar sadece dağıtımdan sorumlu oldukları ve parekende satış yapamadıkları için ihaleye katılım sağlayamayacakları kesin olduğundan dolayı ihaleye katılanların belgelerini kabul ettiğini beyan etmektedir.

İhale 2886 Sayılı Kanunun 53.maddesinin “Bütün ihaleler bir sözleşmeye bağlanır. Sözleşme, idare adına ita amiri tarafından imzalanır.Hükmü uyarınca Odunpazarı Belediyesinin ita amiri olan Belediye Başkanı tarafından onaylanır.

SORULAR

1-Hukuken,perakende ayağında satış yapma yetkileri yasal olarak bulunmayan“5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu ve Petrol Lisans Yönetmeliğinde tanımlanmış ve
EPDK tarafından verilmiş Dağıtıcı lisansına sahip akaryakıt dağıtım şirketi” İsteği ihale şartnamesinde neden yeraldı.

2-İhaleye katılım sağlayan isteklilerin ihale şartnamesinde istenen belgeleri sağlamaları zorunludur. Belgeleri ile teminatı usulüne uygun ve tam olmayan isteklilerin teklif mektubunu taşıyan iş zarfları açılmayarak başkaca işleme konulmadan, diğer belgelerle birlikte kendilerine veya vekillerine iade olunur hükmüne aksi davranılarak Şartnameye göre eksik belgeleri neden kabul edildi.

3-İhale sürecinde itiraza Odunpazarı Belediyesi tarafından verilen cevapta ;“Dağıtıcı lisansı” belgesine sahip firmalar sadece dağıtımdan sorumlu oldukları ve parekende satış yapamadıkları için ihaleye katılım sağlayamayacakları kesin olduğundan” denildiğine göre.
Belediye olarak “Kesin olduğunu” bilinen bir istek neden şartnameye ihale katılım şartı olarak koyuldu.

4-Belediye kendisinin şartnameye koyduğu” 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu ve Petrol Lisans Yönetmeliğinde tanımlanmış ve EPDK tarafından verilmiş Dağıtıcı lisansına sahip akaryakıt dağıtım şirketi” şartının kesin olarak sağlanamayacağını bildiğine göre “ihaleye katılım özgünleşmiş ve rekabet ortadan kalkmış iddiası ile itiraz eden kişi veya firmaya ret cevabı verdi.

Eskişehirspor’a tahsis edilen “Akaryakıt ve LPG İstasyonu” ihale ile verilmesi gerekiyor denilerek elinden alındıktan sonra.Yapılan ihalenin süreçleri Sayıştay Başkanlığı tarafından ortaya konuluyor.Raporun sonunda “Sonuç olarak, yapılacak ihalelerde, şartnamede belirlenen yeterlilik şartlarını
sağlamayan istekli ile sözleşme imzalanmaması, imzalanmış olan sözleşmeler için fesih
işleminin tesis edilmesi gerekmektedir.