İyot Yetersizliğine Dikkat!

Eskişehir İl Sağlık Müdürü Doç.Dr.Uğur Bilge 1- 7 Haziran İyot Yetersizliği Hastalıkları Haftası ile ilgili açıklamalarda bulundu. Vücudun büyümesi, gelişmesi, yaşamın sürdürülmesi ve sağlığın korunması için minerallere ihtiyaç vardır. İyot insan vücudunda çok az bulunan fakat beyin ve sinir sisteminin erken dönemde gelişimi ve normal büyümesi için gerekli olan tiroid hormonlarının (T4-tiroksin ve T3-triiyodotironin) yapılabilmesi için gerekli bir mineraldir.  İyot yetersizliği önlenebilir zeka geriliğinin en önemli nedenidir. İyot yetersizliği gebelikten itibaren anne karnındaki bebeğin ve yenidoğanın tüm yaşamını olumsuz etkileyebilir. Tüm dünyada 18 milyon bebek annenin gebelik sırasındaki iyot yetersizliği yüzünden zihinsel engelli doğmaktadır. Yetişkinlerde iyot yetersizliği durumunda tiroit bezi az çalışır, bunun sonucunda; azalmış doğurganlık hızı, guatr, zeka geriliği, hemen hemen tüm organların büyümesi/gelişmesi ve işlevlerinde sorunlar ortaya çıkar, boy uzaması durur. Yapılan bilimsel çalışmalara göre doğumdan itibaren iyot yetersizliği zeka düzeyinde 13.5 puanlık düşmeye neden olmakta çocuklarda öğrenme yeteneğinde azalma ve algılama güçlüğü ve bunun sonuncu olarak da okul başarısında düşme gibi sorunlara yol açmaktadır. İyot yetersizliğine bağlı bozukluklar gebelik; fetüs (anne karnındaki bebek) , yenidoğanda, ergende ve erişkinde olmak üzere çeşitli yaş gruplarında farklı sıklıklarda görülür. Fetüs ve/veya yenidoğandaki iyot yetersizliği annedeki iyot yetersizliğine bağlıdır.

İyot Eksikliğinde Oluşabilecek  Sağlık Sorunları şunlar olabilir;

Anne Karnında ve Bebeklikte

•          Düşük

•          Ölü doğum

•          Bebek ölümü

•          Sağırlık

•          Cücelik

•          Zeka geriliği

•          Doğum anomalileri (Doğuştan olma bozukluklar)

Çocukluk ve Gençlikte

•          Guatr

•          Kısa boyluluk

•          Zihnin yetersiz çalışması

•          Öğrenme yetersizliği

•          Algılama ve öğrenmede yetersizlik

Yetişkinlerde

•          Guatr

•          Verim düşüklüğü

•          Tiroid kanser riskinde artmalar olabilir.

            İnsanda gırtlak kısmında bulunan tiroit bezinin büyümesine guatr denir, iyot yetersizliğinin en sık ve kolay görünen belirtisidir ve önemli bir halk sağlığı sorunudur. İyot yetersizliği hastalıkları kolaylıkla yeterli iyot alımı ile önlenebilir. Vücudumuzda bulunan iyotun esas kaynağı diyet yani gıda tüketimimiz ve içtiğimiz sudur. İyot besinlerde en fazla deniz ürünleri, süt ürünleri, tahıllar ve patates gibi yiyeceklerde bulunur. Günlük beslenmemizle aldığımız iyot miktarı son derece önemlidir. Az miktardaki bir iyot yetersizliği bile tiroit bezinin fonksiyonlarında bozulmaya ve büyümesine neden olabilir. Ülkemizde toprakta yeterince iyot bulunmadığından dolayı yetişen ürünlerde yeterince iyot bulunmamaktadır. Önemli bir halk sağlığı sorunu olan iyot yetersizliği hastalıklarının önlenmesine yönelik olarak, 1994 yılından beri “İyot Yetersizliği Hastalıklarının Önlenmesi ve Tuzun İyotlanması Programı” yürütülmektedir. 1998 yılında hazırlanan tuz tebliği ile tüm sofra tuzlarının iyot ile zenginleştirilmesi sağlanmıştır.

Ülkemizde topuk kanı olarak bilinen tarama testleri her yenidoğan bebeğe (3-5. günlerde) zorunlu ve ücretsiz olarak yapılmaktadır. Topuk kanından fenilketonüri, biyotinidaz eksikliği gibi bozukluklarla birlikte hipotiroidi (guatr) gibi ileride zeka geriliğine neden olabilecek hastalıkların erken tanı ve tedavisi sağlanarak, doğumda normal zekaya sahip bebeklerde hastalığa bağlı zeka geriliği oluşmasının önüne geçilebilir.

Yenidoğan döneminde bebeklerin topuklarından alınan bir damla kan, olası hastalıkların erken teşhisini sağlar. Ailelerin tarama amacıyla yenidoğan bebeklerinden  topuk kanı aldırmalarında yarar vardır. 

 Tuz tüketimimiz az olmalı ama tuz kullanımına ihtiyaç varsa İYOTLU TUZ kullanılmalıdır.